Paardenkastanje (witte) - wilde paardenkastanje genoemd (Aesculus Hippocastanum L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Robuuste, winterharde, bladverliezende boom die snel groeit en tot 40 m en 250 jaar kan worden. Typisch zijn de handvormige, samengestelde bladeren aan een lange bladsteel. Afgevallen bladeren laten een litteken in de vorm van een hoefijzer na. Heeft dikke, kleverige donkerrode bladknoppen. Van mei tot juni bloeit de boom met rechtopstaande pluimen met witte (soms roze) bloemen. In de herfst bolvormige, stekelig doosvruchten (bolster) die 1 tot 3 bolronde zaden bevatten: de paardenkastanje. Voor alle duidelijkheid: niet eetbaar voor de mens.
Inhoudsstoffen (zaden): zetmeel en andere suikers (40 tot 50%). Verzameling van saponinen – aescine genoemd (14%), vooral in het zaadvlees. De rijpe zaden bevatten 3 tot 8% saponinen, de onrijpe 12%. Rijpe, gedroogde kunnen tot 28% saponines bevatten. Flavonoïden zoals quercetine, oligomere proanthocyaniden (vooral in de schil), enz… Looistoffen, Coumarineglycosiden bv. – aesculine - aesculetine
Schors bevat ook een saponinenmengsel, maar minder dan de zaden. Het blad bevat sporen van aescine.
Familie: Hippocastanaceae
Eetbaarheid
Veevoer (enkel rijpe paardenkastanjes!) voor paarden, geiten, schapen, everzwijnen, varkens. Ze smaken bitter. Voor de mens is het eten van de gehele vrucht giftig!
Volksgeneeskunde
Deze boom werd pas in de 16 de eeuw ingevoerd in onze contreien met de bedoeling onze parken en kasteelhoven te sieren. Pas in 19 de eeuw als remedie voor spataders en aambeien gekend dankzij de Franse arts Arnault de Vevey.
In de volksgeneeskunde werd de schors als samentrekkend en koortswerend middel (dit laatste ter vervanging van kinine) gebruikt. Gebruik dat we nu niet meer kennen. Het blad als hoestmiddel en een afkooksels van de bolster bij aambeien en spataders.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Vooral het zaad (het zaadvlees is het rijkst aan saponinen, de schil is het rijkst aan proanthocyaniden)
Soms de schors (oud gebruik) – minder blad
Indicaties (zaden):
inwendig: beschermt de vaatwand door aescine, proanthocyanidines, flavonoïden. Versterkt de aderwand, anti-oedemateus en gaat de vorming van klonters en ontstekingen tegen (door aescine en coumarine)
Voor uitwendig gebruik idem werking als hierboven bij venale insufficiëntie – aambeien en capillaire fragiliteit. Niet toepassen op een beschadigde huid omdat de saponinen kunnen irriteren.
Aandachtspunten:
• Niet gebruiken bij zwangerschap, borstvoeding, kids onder de 12 jaar,
• Rekening houden met bloedverdunnend effect (coumarine)
• Bevat hydroliseerbare looistoffen – dus best preparaten niet langer dan 3 weken inwendig gebruiken (hepatoxisch) en dan stopweek inlassen. In hoge dosis zijn infusen van zaden, bladeren, twijgen giftig.
• Prikkeling van het parasympatisch systeem (Parasympathicocomimetisch) bij sommige personen mogelijk door aescine (Bron: Geert Verhelst)
Gebruik: voor inwendig gebruik gestandaardiseerd op 75 g aescine en beperkt te gebruiken. Voor uitwendig: zalf waarin tinctuuroplossing verwerkt is. Ook gekend als wasmiddel (saponines zijn vetoplossend en opgelost in water geven ze schuim). Uitwendig te gebruiken als masker voor vette huid. Een compres met gemalen paardenkastanjes is een ideale remedie voor winterhanden of -voeten of bij couperose.
Weetjes
Vraagt weinig licht en warmte, kan goed tegen vervuiling, maar is gevoelig aan sterke vorst. Voor de zomer : een geliefde, natuurlijke parasol.
De rode paardenkastanje (Aesculus x carnea) is een kruising tussen de witte paardenkastanje en de rode pavia (Aesculus pavia) uit Noord-Amerika. Alle paardenkastanjes bevatten saponines.
Bachbloesemremedie (bloemen van de white horsechestnut) bij aanhoudende piekergedachten - bloemen van de red chestnut bij overbezorgdheid voor je geliefden.
populier (Populus L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Populus is een uitgebreide soort. Deze boom kan een hoogte van 30 m bereiken. Hij heeft bij voorkeur vochtige, voedselrijke grond. Hij verdraagt een droge grond maar zal op een arme, droge bodem vooral struikachtig blijven. Zo zijn er: ratelpopulier (Populus tremula L.) zwarte populier (Populus nigra L.), Canadapopulier (Populus x canadensis) – niet inheems. Zwarte en grauwe komen meest voor in onze contreien. Witte abeel of Populus alba L. heeft een kenmerkende zilverkleurige schors.
Inhoudsstoffen: fenolglycosiden met als hoofdcomponent salicine Dit zou zo zijn voor de Populus alba L., Populus tremula L, Populus nigra L, Populus canadensis. (boek Geert Verhelst), tanninen, triterpenn, wassen
Fam: salicaceae of wilgenfamilie
Eetbaarheid
Bladeren zijn eetbaar in het vroege voorjaar zolang de bladvezels niet te taai zijn. Bladeren en ook bast kunnen ook gedroogd worden en vermalen worden tot meel.
Bloemknoppen smaken bitter maar worden soms omwille van hun sterke geur in sterke drank of soep verwerkt.
Let op! bevat salicine
Volksgeneeskunde
Inwendig gebruikt, naast de wilg, voor onstekingsremmende en pijnstillende werking. Populierknoppen werden in de volksgeneeskunde vaak verwerkt tot een zalf tegen aambeien en om wonden beter te genezen. Vermoedelijk door de samentrekkende, ontzwellende, jeukstillende werking.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
a) welke indicaties ?
b) welke delen van de plant in welke vorm :
c) contra-indicaties :
Werking te vergelijken met wilg (Salix spp.). Aan de populierenschors en knoppen zijn ook ontstekingswerende en analgetische eigenschappen toegeschreven door de aanwezigheid van salicine. Dit zou zo zijn voor de Populus alba L., Populus tremula L, Populus nigra L., Populus canadensis (boek Geert Verhelst)
Daarnaast is het ook een diuretische plant. De knoppen worden ook gebruikt als ontstekingsremmers en het ophoesten van slijmen te bevorderen
Gebruikte delen: cortex, knoppen.
Schors: decoct of alcoholatuur ( 25% alcohol)
Knoppen: maceraat in een goede basisolie om een pijnstillende olie te maken bij reuma- aandoeningen. Of een gemmaprepraat op basis van glycerine dat ingezet kan worden als tonicum en bij perifere bloedstoornissen.
Niet geven aan personen met overgevoeligdheid aan saliculaten. Best niet geven aan zwangeren, tijdens geven van borstvoeding, of kinderen.
Niet gebruiken de laatste 14 dagen voor een chrurgische of tandheelkundige ingreep omwille van het bloedverdunnend effect. Niet combineren met bloedverdunnende medicatie.
Weetjes
De knoppen zijn omringd door een hars welke de bijen gebruiken voor hun propolis.
De ratelpopulier dankt zijn naam aan de bladeren die bij een lichte bries bewegen. Ze trilllen als een ‘espenblad’. De stam werd in Zweden gebruikt voor het maken van lucifers.
Grove den (Pinus sylvestris L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Penwortel waarmee uit grote diepte water kan opgenomen worden. Groeit goed op voedselarme hoogveen -en zandgrond. Jonge bomen hebben een kegelvormige kroon, oudere bomen hebben een meer schermvormige kroon en een typische hoge stam.
Bevat grijsbroen naalden die per 2 ingeplant staan. Bast bevat een kleverige hars.
De jonge kegels zijn groen van kleur en worden pas in het derde jaar typische bruine kegels waarin de zaden zitten.
Inhoudsstoffen: etherische olie uit de naalden ( 80% monoterpenen met alfa-pineen en bèta-pineen, limoneen, enz.), ook vit C
In de knoppen zit ook vooral etherische oliën, bitterstoffen, hars, tannines enz.
Hars bevat ook etherische olie.
Fam: Pinaceae
Eetbaarheid
Op en top eetbaar: van de naalden kan een lekkere thee gezet worden of vermalen worden om toe te voegen aan mosterd of andere. Je kan ze opleggen in azijn of een siroop van bereiden. De kegels (kleine , zachte vrouwelijke) kan je van juni tot juli alcoholische dranken mee aromatiseren, wintersiroop van maken enz. Ook de mannelijk bloemknoppen kunnen in mei tot een siroop bereid worden. Culinair zou de zwarte den – Pinus nigra aromatischer zijn dan de grove den.
Volksgeneeskunde
Dennen (ook sparren) werden in het verleden door verschillende culturen medicinal gebruikt vooral voor de luchtwegen, maar ook om jicht en reuma te bestrijden. Sommige bronnen vermelden ook een gebruik waarvan de houtschilfers tot een teer werd verwerkt tegen huidziekten.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
a) welke indicaties ?
b) welke delen van de plant in welke vorm :
c) contra-indicaties :
Bij luchtwegenaandoeningen. Etherische olie is immuunstimulerend, antiseptisch, ontstekingswerend, slijmoplossend en bevordert ophoesten van slijmen.
Stimuleert de ademhaling, zuivert de sinussen en ademhalingswegen.
De e.o van Pinus nigra zou ook aangewend worden voor behandeling van reuma en huidaandoeningen.
Gebruik: verstuiven (eo), massage (eo), siroop van dennenknoppen, tinctuur van dennenknoppen, infuus van dennenknoppen of van dennennaalden enz.
Opmerkingen - interacties
Etherische olie van de Den stimuleert de bijnierschors (door pineen dat een cortison-like- effect heeft) daarom opwekkend, bloeddrukverhogend. Niet bij zwangeren!
Etherische olie niet geven bij spastische aandoeningen van de luchtwegen (astma, kinkhoest enz.). De e.o zal de spasmen versterken!
Hars kan huiduitslag veroorzaken
Bachbloesem (bij schuldgevoelens- zelfverwijt)
Bijkomende Weetjes
Europees grenenhout komt van Scandinavische grove den
Uit de naalden kan een groene verfstof gehaald worden
Pijnboompitten zijn de zaden van de verwante, in Italië veel voorkomende, pijnbomen.
Berk (Betula pendula Roth) – ruwe berk (Betula pubescens Ehrh) – zachte berk
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Veel voorkomende pioniersboom in onze streken met typsche zilverwitte schors. Er worden 2 soorten onderscheiden die onderling moeilijk te scheiden zijn en vaak ook hybriden vormen: Betula pendula Roth. – ruwe berk en Betula pubescens Ehrh. – zachte berk. In grote lijnen heeft de ruwe berk meer afhangende taken en vertoont de schors na verloop van tijd meer wrattige, ruitvormige barsten. Bij de zachte berk zijn de groene bladeren onderaan de nerfoksels behaar. Verdragen beiden zure, arme grond (zachte berk iets nattere grond). Goed bestand tegen winterkou. Worden ca 80 jaar
Beiden hebben mannelijke (ongesteelde) en vrouwelijke katjes (gesteeld) (april /mei). De vrucht is nootje met vleugels.
Inhoudsstoffen:
Blad : saponinen ( oa betulinezuur ), flavonoïden vooral flavonol hyperoside, ook quercetine, etherische oliën (0,05 tot 1%), proanthocyanidines, fenolzuren waaronder chlorogeenzuur.
Bast: o.a. fenolen, etherische olie (oa methylsalicaat), betuline.
Fam: Berkenfamilie of Betulaceae
Eetbaarheid
Bladeren zijn eetbaar vooral het verse blad. De katjes zijn ook eetbaar.
Drinken van berkensap heeft een oude traditie in landen zoals Rusland, Balkan-regio en Scandinavische landen met de bedoeling het lichaam te zuiveren. De smaak is eerder neutral.
Volksgeneeskunde
Toepassing in volksgeneeskunde sinds 12 de eeuw – vooral als zuiverend en bij reumatische aandoeningen. berkenteer werd soms gebruikt tegen huidkwalen.
Vooral in Rusland en Scandinavië een gekende reputatie als middel tegen arthrose, jicht, artritis
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
a) welke indicaties ?
b) welke delen van de plant in welke vorm :
c) contra-indicaties :
Toepassingen gezondheid (blad)
Inwendig: diuretisch zonder de nieren te prikkelen door oa saponinen + verhoogt de doorspoeling van de urinewegen. Verwijdert gruis en kleine steentjes uit de nieren. Middel bij ontstekingen van het urinestelsel of bij niergruis, bij reumatische aandoeningen en ideaal voor zuiveren (voorjaarskuren).
Uitwendig: bij roos en haaruitval, tonicum voor haren en hoofdhuid
Hars tegen huidparasieten en schurft (vroeger gebruik)
Ook gemmotherapie
Waarschuwingen, nevenwerkingen, interacties
• Voldoende vochtopname bij gebruik van berkenpreparaten
• Bij oedeem, ernstige nier- en/of hartproblemen: in overleg met een arts
• Door het diuretische effect heeft berkenblad effect op de electrolytenbalans in het lichaam. Opletten in combinatie met geneesmiddelen die hierop ook werken (anti-aritmica, hartglycosiden, diuretica enz.
• Berkenblad kan de absorptie van bepaalde metalen (calcium, magnesium, zink,..) beïnvloeden. Best niet combineren met andere voedingssupplementen en ijzersupplementen
Gebruik
• Gemiddeld 2 tot 3 g gedroogde bladeren per dag, eventueel meermaals te herhalen. Waterige oplossing is werkzamer dan alcoholische
• Infuus
• Tinctuur
• Berkensap
Bijkomende weetjes
‘Betula’ is vermoedelijk afgeleid van het keltisch ‘betu’ dat staat voor slaan en refereert naar een oud Scandinavisch gebruik om met berkentakjes te slagen om de bloedsomloop te stimuleren.
Berkensap kan je aftappen van februari – maart als de temperatuur ongeveer 8° C is en de sapstroom op gang gekomen is. Je kan het vers drinken, of verwerken in bier of siroop.
Boeken ingebonden in berkenhout werden zelden aangetast.
Zwarte Els (Alnus glutinosa L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Behoort tot de berkenfamilie (Betulaceae)
Eénhuizig. Een van de vroege voorjaarsbloeiers de m. bloemen hebben bordeaux kleurige hangende katjes die wanneer ze geopend zijn gelig worden tot 8cm lang.
De vr. bloemen zijn roodachtig en ontwikkelen zich tot een fris groen propje en naarmate ze oma worden in het tweede jaar worden het bijna zwarte (elzen) propjes met oliehoudende zaadjes waar de sijsjes gek op zijn.
Voorkomen: Inheems en één van onze grootste waterliefhebbers je vindt ze vaak aan moerassige gebieden en waterkanten.
Eetbaarheid
Geen relevante informatie over terug te vinden.
Volksgeneeskunde
De bladen en de bast werken samentrekkend en verkoelend, men legt tot moes gemalen bladen op zwellingen en reumatische plaatsen.
En op een naakte voetzool gelegde bladeren verfrissen de afgematte reiziger. Elzensap(niet gevonden hoe je deze bekomt) gorgelen, heelde keelpijn.
Afkooksel van de bladeren tegen ontstekingen en brandwonden.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
a) welke indicaties ?
b) welke delen van de plant in welke vorm :
c) contra-indicaties :
Bevat: Tanninen, flavonoïden, vette olie en rode kleurstof.
a)wordt nu nog aangewend bij keelpijn, angina, keel-(amandel-)ontsteking, aften.
* voor de bloedverdunnende werking vnl. ter hoogte van de hersenen.
B) thee van gedroogde(!!)schors.
* gemmotherapie
c) verse schors leidt tot braken; niet met medicijngebruik) slechter werken.
Niet met bloedverdunnende medicijnen(gemmo)
Bijkomende weetjes
De Els heeft net als de vlinderbloemige wortel knolletjes die met behulp van bacteriën stikstof uit de lucht kunnen halen en daarom verontreinigde grond vruchtbaarder kunnen maken.
De jonge kleverige blaadjes in het kippenhok tegen luizen (plakken eraan vast)
Vuilboom (Sporkehout) (Rhamnus frangula (L.)/Frangula alnus (Mill.))
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Hier bespreken we de méést voorkomende inheemse soort. Behoort tot de wegedoornfamilie (Rhamnaceae). Wereldwijd zijn er ongeveer 150 soorten.
Bladverliezende, winterharde struik of lage boom (tot 6 m hoog) met rechtopstaande stammetjes en horizontaal verlopende, buigzame, breekbare en doornloze takken. De bast is roodbruin bij de jonge boom en jonge takken, later wordt hij grijsbruin met witte barstjes of vlekken. De verspreid staande glanzende bladeren (tot 8 cm lang) zijn ovaal tot eivormig, gepunt en onderaan voorzien van 8 tot 12 paar opvallende, uitspringende en evenwijdig lopende nerven. Bladrand is gaaf tot lichtgolvend en in de herfst geven ze mooie gele tot roodbruine herfstkleuren. Van mei tot augustus draagt hij in zijn bladoksels schijnschermen van 2 tot 10 onopvallende, twee-slachtige, 5- tallige groenwitte bloempjes. Ze worden gevolgd door rode en bij rijpheid glanzende paarsig zwarte steenvruchtjes (tot 1 cm doorsnee) met 2 tot 3 zaden. In België is deze heester zéér algemeen in de Kempen en de Ardennen.
Eetbaarheid
NIET EETBAAR!!!
Volksgeneeskunde
In de volksgeneeskunde geldt vuilboomschors als een probaat afvoerend middel. Door P.A. Matthiolus (16de eeuw) werd het echter ook reeds aanbevolen tegen gal –en lever-klachten, tegen bleekzucht, koorts en aambeien.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Tegen welke indicaties kan de plant gebruikt worden? Bij “orale inname”: constipatie, voorjaarskuren (vermoeidheid), obesitas (vlottere stoelgang), gal –en lever-problemen (slechte spijsvertering, onvoldoende galafscheiding, …)
Bij “Uitwendige toepassing”: tandvleesontsteking (gorgelen), kleine huidirritaties, schilferende (hoofd)huid en hoofdluis.
Welke delen van de plant kunnen in welke vorm ingenomen worden? Cortex Frangulae: de bast van jonge twijgen, in de vroege zomer geoogst, bij voorkeur van een 3 à 4-jarige plant. In snippers gedroogd én minstens één jaar in het donker bewaard of kunstmatig verhit, (nodig voor de omzetting van de agressieve gereduceerde anthronen en dianthronglycosiden (zéér felle krampgevende, laxerende stoffen) tot geöxideerde vormen).
De meest voorkomende toedieningsvormen zijn: (moeder)tinctuur, poeders(al dan niet in pilvorm), infuus, maceraat, …
Zijn er contra-indicaties bekend van deze plant? Niet geven onder de leeftijd van 12 jaar! Niet geschikt voor zwangere en zogende vrouwen. Niet nemen in geval van darmontsteking, buikpijnen of krampen, braken, darmobstructie, prostaataandoeningen en nierontstekingen. Géén langdurig gebruik!!! (max. 10 tot 14 dagen). Zolang men de aangegeven duur en dosis (aangeraden door arts, therapeut of gebruiksaanwijzing) goed opvolgt hoeft men geen neveneffecten te vrezen. Mochten er toch buikkrampen optreden zal de dosis verlaagd moeten worden. Neem dan contact op met uw arts, …!!!
Bijkomende info/weetjes
De spork of vuilboom is één van de drachtplanten die iedere imker zou moeten staan hebben in zijn tuin of omgeving. Drie maanden lang wordt hij intensief bevlogen omdat de bijen er nectar en stuifmeel van halen.
Schietwilg (Salix Alba L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Behoort tot de Wilgenfamilie (Salicaceae). Het is een boom met brede kroon. Kan tot 20m hoog worden, met overlangs gekloofde, grijsbruine bast. De twijgen hangen vaak over en zijn zeer buigzaam. De bladeren zijn verspreid, fijngezaagd en lancetvormig, tussen 6 en 10cm lang met korte steel. Vanboven zijn de bladeren grijsgroen, aan de onderkant blauwgrijs maar steeds aanliggend en zilverig behaard. Het is een tweehuizige plant die bloeit in april/mei. De katjes verschijnen samen met de bladeren.
Van april tot mei: mannelijke katjes (gele) zijn gebogen en opgericht aan korte loten (tot 7 cm). Alleen meeldraadbloemen. Het schutblad (per bloem) is bleekgeel. Bladeren zijn zijdeachtig behaard. Taaie takken.
Vrouwelijke katjes (groen, later wollig) zijn ook gebogen en opgericht (tot 5 cm) maar bij rijpheid zijn ze gestrekt. Het vruchtbeginsel is kaal en zittend zonder stijl.
Windbestuiving. Vanaf juni komen er veel witte, harige zaden uit de tweekleppige doosvruchten.
Oudere schors is grijs met diepe groeven.
Vindplaats: natte, voedingrijke bodems, in loofbossen, langs rivieren en graslanden.
Inheems in Europa, Afrika en Centraal Azië. Komt als ingevoerde boom ook in Noord-Amerika voor.
Eetbaarheid
De bladeren van de schietwilg kan kan men in april, als de bladnerven nog niet te taai zijn, rauw eten of verwerken in salades. Men kan ze ook garen maar dan smaken ze minder goed. Je kan ze dan beter met andere pittige kruiden door spinazie of groentenvullingen mengen. Van april tot juni kan je de bladeren drogen en er thee van zetten.
Het cambium van de bast kan je van maart tot april koken en als stevige pasta bereiden (eerst in flinterdunne reepjes snijden alvorens te koken). Je kan het cambium in noodgevallen ook drogen en vermalen tot aanmengmeel. Let evenwel op : neem uitsluitend het cambium van door weersomstandigheden of snoei afgevallen boomdelen ! Verwonding van de schors en/of bast kan de levende boom ernstig beschadigen !!!!!
De smaak: verse bladeren smaken mild sla-achtig, maar met een stevigere beet. In de zomer wordt de smaak sterker. De geur van het gedroogd, jong blad is zoals het aroma van melisse.
OPGELET: hoogstens een handvol bladeren per dag eten. De salicine in de bladeren kan in grote hoeveelheden schadelijk zijn (maagpijn).
Volksgeneeskunde
De schietwilg is reeds eeuwen een geneeskrachtige plant die al voor onze jaartelling werd ingezet tegen ontstekingen. Reeds in de 4e eeuw prees Theophrastus van Efese de medicinale eigenschappen. Begin 19de eeuw werd uit deze plant de eerste geneeskrachtige stof geïsoleerd (1830: door de Franse apotheker Pierre Leroux).
Thee van de bast kan met succes worden aangewend bij lichte, met koorts gepaard gaande verkoudheid en andere infectieziekten, evenals bij acute en chronische pijnen.
Wordt gebruikt tegen koorts, pijn, reumatische klachten, poliartritis, jicht, diarree, onzuivere huid, eczeem.
Opgelet: drink de thee niet tijdens de zwangerschap, want reeds in de oudheid was de afdrijvende werking daarvan bekend.
Homeopatisch: bij jicht en reuma toegepast
Wanneer verzamelen? Schors van meerjarige takken in april-mei of oktober.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Bij welke indicaties wordt deze boom gebruikt? Bij acute en chronische reumatische aandoeningen met lichte tot matige pijn (vooral gebruikt bij chronische lage rugpijn). Bij milde hoofdpijn van diverse oorzaken. Bij jicht en spierpijn (artritis urica en myalgie).
Uitwendig: toegepast bij verzweringen, wonden, bij roodheid en als gorgelmiddel. Ook als middel tegen wratten.
Welk deel van de plant wordt in welke hoedanigheid gebruikt? Vooral Cortex Salicis (bast), in mindere mate Folium Salicis (blad). De bast wordt verwerkt als tinctuur, droogextract, poeder en uitwendig als afkooksel in omslagen en als droogsel in zalven en pleisters. Het blad wordt als infuus gebruikt.
Heel zelden worden de mannelijke katjes gebruikt als infuus bij slapeloosheid of zenuwachtigheid.
Zijn er bekende contra-indicaties? Vermijden tijdens zwangerschap en borstvoeding. Niet geven aan kinderen vanwege het risico op Reye’s syndroom. Niet geven aan personen met een actieve bloeding of voor een chirurgische of tandheelkundige ingreep vanwege het THEORETISCH bloedverdunnend effect. Niet geschikt voor personen die overgevoelig zijn aan salicylaten en astmalijders.
Bijkomende info/weetjes
De schietwilg kan tot 200 jaar oud worden en wordt vanwege de tenen als treurwilg of knotwilg gekweekt.
Tijdens en na de twee wereldoorlogen, toen de medicijnen uiterst schaars waren, steeg de wilgenbast weer in aanzien.
Op latere leeftijd is de Wilg dikwijls hol vanbinnen.
Er zijn circa 300 wilgensoorten bekend, die onderling soms sterk kruisen. Ook de bittere wilg (Salix purpurea L.) en de kraakwilg (Salix fragilis L.) worden medicinaal gebruikt.
De bekende “aspirine” is slechts een chemisch gefabriceerde modificatie van de van nature in de schietwilg voorkomende stof salicylaat (ontstekingsremmende stof).
Tip bij inname : Schietwilgenbast bevat tanines en vermindert de opname van onder andere calcium, magnesium en zink. Daarom best geen voedingssupplementen of ijzerpreparaten tegelijk innemen met een wilgenbastpreparaat.
De schietwilg werd vroeger aanzien als het symbool van smart en verlatenheid: men droeg bijvoorbeeld een wilgenkrans als men in de steek gelaten was door zijn geliefde.
Het hout werd ook gebruikt om er klompen van te maken en de twijgen werden gebruikt om er manden van te vlechten of afsluitingen van te maken.
Linde (Tilia L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Inheemse, middelgrote, heldergroene boom met een grote gesloten kroon, hartvormige bladeren en een grijsgroene bast. Blad is hartvormig, enkelvoudig en gezaagd. Bloei in juni dmv geurende geelwitte bloesem met schutblad. Vanaf september vruchten- nootjes. Bladverliezend.
Inhoudsstoffen (bloesem en schutblad): slijmstoffen (vrnl in schutblad), looistoffen, flavonoïden, etherische olie, en meer.
Lindefamilie: er zijn verschillende soorten zoals Tilia platyphyllos Scop. of zomerlinde en Tilia cordata Mill. of winterlinde van elkaar te onderscheiden door de kleur van de beharing onderaan het blad thv van de nerf. Ook de Hollandse linde, één van de vele kruisingen, komt hier voor.
Oorspronkelijk inheems, vaak ook aangeplant. Het verschil tussen wilde en ingeburgerde bomen is moeilijk vast te stellen.
Eetbaarheid
Alles is eetbaar.
Zoetgeurende bloesem in juni – juli voor honing, wijn, likeur, siroop, nagerechten of om te drogen voor thee (ongeveer 1 jaar houdbaar).
Het jonge, verse lindeblad is bruikbaar voor een salade of als spinazie, wat momenteel nog gedaan wordt in Griekenland.
Bloemknoppen kunnen in mei al gebruikt worden om rauw te eten, of verwerkt te worden als meel.
Jonge zaden kunnen als kappertjes verwerkt worden. Men kan er ook een olie uit winnen.
Zomerlinde en winterlinde kunnen beiden gebruikt worden. De zomerlinde is zachter van smaak.
Volksgeneeskunde
Zowel de bloemen als het spinthout zijn al decennia lang gebruikt. Vooral gekend voor de zweetdrijvende en rustgevende werking. Ook omwille van de slijmstoffen te gebruiken bij verkoudheden en griepachtige toestanden. De bast werd vroeger gebruikt bij blaasontstekingen.
Bast werd ook gebruikt voor beeldhouwwerk
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Breed en veilig toepassingsgebied, beperkte contra-indicaties gekend. Zowel de bloesem van de winterlinde als van de zomerlinde of kruisingen zijn geneeskrachtig.
Bloesem vooral te gebruiken als thee is zweetdrijvend en urineafdrijvend. Hierdoor kunnen ze de elektrolytenbalans verstoren (met andere woorden: opletten in combinatie met medicatie die hier ook op werkt zoals hartmedicatie en diuretica. Ook ideaal om luchtwegenklachten te verminderen (slijmstoffen). Hierbij de thee niet verwarmen boven dan 40°C. Is ook kalmerend (vooral slaapbevorderend) en goed te gebruiken voor kinderen.
Te gebruiken als infuus, tinctuur, gemmopreparaat en ook goed combineerbaar met andere kruiden (vlier, tijm, kamille,…)
Uitwendig ook te gebruiken als compres of als hydrolaat. Werkt verzachtend op de huid.
Weetje
De linde werd gedurende de geschiedenis vereerd als heilige boom. In tal van Vlaamse dorpen is nog een oeroude linde te vinden, waar het dorpsleven zich afspeelde als boom van gerechtigheid en liefde. Het dichte bladerdek als schaduw, het hartvormig blad als symboliek voor de liefde en de welriekende bloesem als symbool van vruchtbaarheid en kalmte.
